Gayrimenkul piyasasına yönelik düzenlemeler birbiri ardına gerçekleştirilmeye devam ediyor. Yapılan düzenlemeler ile gayrimenkul yatırımcısı rahatlarken, piyasaya dair beklentiler de arttı. Son olarak geçtiğimiz hafta başında basında yer alan, yabancıların Türkiye’den gayrimenkul alışını kolaylaştıracak yasa taslağının hazırlanmakta olduğuna dair haberler ile birlikte sektörde beklentiler tavan yaptı. Bu olumlu havanın oluşmasında başta Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olmak üzere ilgili Bakanlılar tarafından yürütülmekte olan çalışmaların katkısı büyük.
Yeni Hükümetin kurulması ile başlayan süreçte birçok Bakanlık bünyesinde gayrimenkul piyasasına yönelik çalışmalar yapıldı. Bu çerçevede özellikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler oldukça dikkat çekici. Daha önce farklı bakanlıkların bünyesinde bulunan yetkilerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde tek elde toplanması, bürokratik süreçleri kısaltarak yatırımcıya projelerini hızla uygulama olanağı tanıyacak önemli bir gelişme. Yatırımın yapılacağı alana ilişkin tüm bilgiler yine aynı bakanlıktan alınabilecek. Aynı düzenleme ile doğal sit alanları, sulak alanlar, özel çevre koruma bölgeleri gibi koruma statüsü bulunan alanların tespit, tescil, ilan ve planlamasının artık Çevre ve Şehircilik Bakanlığının sorumluluğunda olacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan bir diğer çalışma ile de yabancıların Türkiye’den gayrimenkul alabilmesinin önü açılıyor. Hazırlanan yeni yasa ile mütekabiliyet (karşılıklılık) ilkesi aranmaksızın yabancıların Türkiye’den gayrimenkul alabilmesi mümkün olacak. Bu gayrimenkul geliştiricilerin uzun zamandır beklediği bir düzenlemeydi. Yasanın çıkması ile başta Arap Ülkeleri olmak üzere Rusya ve Türki Cumhuriyetlerden Türkiye’deki gayrimenkullere yoğun ilgi gösterilmesi bekleniyor.
Bu dönemde yapı denetim sisteminde de bazı düzenlemeler yapıldı. Marmara depremi sonrası uygulanmaya başlanan ve bazı yerleşim bölgeleri için ağır yaptırımlar içeren yapı denetim sistemi esnetildi. İnşaat yapacak olan müteahhitlerin izin için Ankara’ya gitmesi gerekmeyecek. Yine müteahhitler tarafından ödenen yüzde 3’lük yapı denetim hizmeti bedeli yüzde 1,5’e indirilirken, illerde yapı denetim komisyonları kurulmasının da önü açıldı.
Kentsel dönüşüm projelerinin gerçekleştirildikleri bölgelerde önemli hareketlilik yarattıkları bir gerçek. Bu açıdan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yurt genelinde gecekondu ve doğal afet hazırlıklı kentsel dönüşüm başlatılacak olması, hem gayrimenkul geliştiriciler hem de yatırımcılar tarafından dikkatle takip ediliyor. Buna göre afet durumunda azami zarar görebilecek bölgeler, valilikler tarafından araştırılarak kentsel dönüşüm alanı olarak belirlenecek. Elde edilecek veriler kapsamında, afet riski taşımayan alanlarda kentsel dönüşüm projeleri başlatılacak.
Piyasaya yönelik çalışmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile sınırlı değil. Gayrimenkul piyasasına yönelik önemli iki adım da Maliye Bakanlığından geldi. Konut sektörünün önde gelen şirketleri, uzun süredir İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na (İMKB) girmek için SPK uygulamalarının yeniden düzenlenmesini talep ediyorlardı. SPK, yine bu son dönemde yayınladığı tebliğ ile talebe olumlu cevap verdi. Bürokratik işlemler ve SPK uygulamaları nedeniyle yaşanacak gecikmelerden çekinen şirketler, yeni düzenleme ile GYO olarak; kurumlar vergisi muafiyeti başta olmak üzere büyük avantajlar yakaladılar.
Hazineye ait gayrimenkullerin imar planı yaptırılarak satışa sunulabilecek olması da Maliye Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen bir diğer düzenleme. Düzenleme ile üzerlerinde kamu binalarının bulunduğu bazı alanlar da, yapılacak imar planı değişikliği ile konumlarına göre otel alanı, iş merkezi ya da toplu konut alanına dönüştürülerek satılabilecek. Bu sayede özellikle yeni arsa bulma konusunda sıkıntılar yaşanan büyükşehirlerde yeni açılımlar söz konusu olacaktır. Bu düzenleme ile aralarında gözde gayrimenkullerin de bulunduğu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulmuş taşınmazların da satılabilecek olması son derece önemli bir detay.
Görüldüğü gibi neredeyse tüm bakanlıklar, gayrimenkul piyasasını ilgilendiren çalışmalara imza atıyorlar. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, organize sanayi bölgeleri (OSB) aracılığı ile sanayicilere altyapısı hazır sanayi parsellerini sunan projeler gerçekleştiriyor. Öte yandan Orman ve Su İşleri Bakanlığı da, gayrimenkul piyasası açısından önem taşıyan orman vasfını yitirmiş 2 B arazilerine ilişkin düzenlemelerin bu yıl itibariyle bitirileceğini açıkladı. Ulaştırma Bakanlığı tarafından yeni dönemde çalışmalarına hız verilen Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu ve İstanbul Boğazı’na üçüncü köprüyü de içeren Kuzey Marmara Otoyolu projeleri de gayrimenkul piyasası tarafından ilgiyle takip ediliyor.
Tüm gelişmeler ışığında sektöre dair yapılan yasal düzenlemelerin gayrimenkul piyasasına katkı sağlayacağı katkı yadsınamaz. Gayrimenkul geliştiriciler daha hızlı ve emin adımlar atarken, yatırımcılar da bu ortamın sağladığı güven ile daha cesur davranacaklardır. Yeni düzenlemeler ile oluşan bu hava, piyasalara olumlu şekilde yansıyacak ve yüzleri güldürecektir.
Ebru ÖZ-Mimar,Gayrimenkul Değerleme Uzmanı
25.09.2011 Tarihli Milliyet Ankara Eki